مبانی نظری مسولیت پذیری شامل منابع و رفرنس و پاورقی به همراه پرسشنامه و پاورپوینت

مقدمه

در این فصل علاوه بر توصیف مسئولیت پذیری و انگیزش پیشرفت  از دیدگاه پژوهشگران و نظریه‌پردازان، به بررسی ادبیات و پیشینه­ی این دو متغیر یاد می­شود پرداخته می­شود و تحقیقات گوناگون در خصوص مسئولیت پذیری و انگیزه پیشرفت را در داخل و خارج کشور موردبررسی قرار خواهد گرفت.

 مسئولیت پذیری

مسئولیت پذیری به معنای حس و رفتاری همراه با پاسخگویی، پیش قدم بودن، توانایی ادای وظیفه، قابل اتکا بودن، توانایی برای تصمیمات اخلاقی، شایستگی بهره مندی از تفکر منطقی و به گونه های متفاوت و متنوعی تعریف شده است (سبحانی نژاد،1379).

مفهوم مسئولیت

شخصی که رفتار مسئولانه داشته باشد شخصی است که نیازهای خود را ارضا کند. و این اقدام را نیز به شیوه ای انجام دهد که دیگران را از توانایی برای ارضا نیازهایشان محروم سازد یک فرد مسئول هم می تواند محبت کند و هم می تواند محبت ببیند. مثلا اگر فردی عاشق فردی مسئول شود آن فرد یا به عشق او پاسخ می دهد و یا به طریقه ی صحیح به او می فهماند که عاطفه و دوستی او را درک می کند.

انواع مسئولیت پذیری

مسئولیت پذیری دارای انواع متعددی است و چنانچه آموزشی یکپارچه در زمینه تمامی انواع آن در برنامه درسی تدوین گردد قادر خواهد بود که برای دانش آموز رشدی موزون و مناسب را به ارمغان آورد در این بخش بررسی انواع آن پرداخته می شود.

مسئولیت پذیری دینی

مسئولیت دینی، آن دسته از مسئولیت های اجتماعی است که در انجام و رعایت آن ها، بیش از هر چیز تبعیت و پیروی از دستورات و تعالیم دینی اسلام، مبنای حرکت و تلاش می باشد.

مسئولیت های مدنی

این نوع مسئولیت در ارتباط با زندگی مدنی است که ناشی از تبادل و تعاملات انسانی در قالب قوانین، وظایف و حقوق انسان ها می باشد.

انگیزه پیشرفت

هنري موراي ( 1983 ) یکی از پیشگامان این قلمرو، نیاز به پیشرفت را غلبه بر مشکلات، تمرین قدرت، تلاش براي انجام دادن امور مشکل و تلاش براي اجراي هر چه سریع تر کارها تعریف کرده است. چنانچه از این تعریف برمی آید موراي پیشرفت را نیاز تعمیم یافته می داند او نیز مانند دیگران معتقد است که لذت پیشرفت در رسیدن به هدف نیست، بلکه در گسترش و تمرین مهارتها است.

تأثیرات جامعه پذیری

تلاش هاي پیشرفت نیرومند و انعطاف پذیر، تا اندازه اي از تأثیرات جامعه پذیري ناشی می شود. در صورتی که والدین موارد زیر را تامین کنند، فرزندان آنها تلاش هاي پیشرفت نسبتاً نیرومندي را به خرج می دهند…

نظریه مورای

موراي ( 1938 ) نخستین فردي بود که در کتاب شخصشناسی خود، موضوع نیاز به پیشرفت را مطرح کرد. به دلیل تأثیري که موراي بر کلیه پژوهش هاي بعد از خود در ارتباط با انگیزه پیشرفت داشت، لازم است که در ابتدا به دیدگاه نظري او نسبت به شخصیت پرداخته شود.

نظریه مک کللند

به دنبال موراي، مک کللند( 1954 )، به بیان انگیزه پرداخت، اهمیت کارهاي او عمدتا به خاطر مطالعات نظري و روش شناسی او در باب انگیزه است مک کللند از همان ابتدا متوجه این گونه پرسش هاي گسترده بود که چگونه انگیزش پیشرفت را در فرد و جامعه نشان داده، چگونه انگیزه هاي افراد جامعه در ارزش هاي اجتماعی منعکس شده

نظریه اتکینسون

بعد از این که مک کللند به ایجاد نظریه در باب انگیزه پیشرفت پرداخت اتکینسون(1960) نیز شروع به تکوین نظریه دیگري از انگیزش کرد. به نظر او تفاوت در شدت نیاز به پیشرفت افراد مختلف را می توان با فرضیک نیاز مخالف یعنی پرهیز از شکست توضیح داد. چنانچه بعضی از مردم موفقیت مدارند ولی بعضی از شکست دچار اضطراب زیاد می شوند.

نظریه وینر

یکی از نظریه هاي جدید انگیزش که از نظریه هاي روان شناختی انگیزش است نظریه اسناد یا نسبت دان است، افراد زیادي در تدوین این نظریه سهم داشته اند. اما فریتز هایدر را می توان بنیانگذار آن دانست. بعد از هایدر از شخصیت هاي مهم دیگري که به تدوین و گسترش نظریه هاي انگیزشی نسبت دادن کمک کرده است

ویژگی های افرادی که انگیزه پیشرفت بالا دارند:

1) این افراد وقتی بیشترین تلاش را از خود نشان می دهند که بتوانند فعالیتی را در سطح معیارهاي عالی به انجام رسانند و از این راه نیاز به پیشرفت خود را ارضاء نمایند( موري، 1964).

مؤلفه های انگیزه ی پیشرفت

مسئولیت پذیري: ” احساس قبول انجام وظایف خاصی که بر عهده فرد گذاشته می شود و او با استفاده مطلوب و منطقی از اختیارات تفویضشده، کار را انجام می دهد ” ( پرهیزگار، 1375 ،ص 114 ). مسئولیت پذیري با معیار هاي زیر سنجیده می شود:

مقاومت:

فیدر ( 1961 ، به نقل از هرمنس 1970 ) در بررسی رفتار افراد با نیاز پیشرفت بالا و پایین به این نتیجه رسید که رابطه بین نیاز به پیشرفت و مقاومت در این افراد به سطح دشواري که از تکلیف درك می شود بستگی دارد.

تنش تکالیف:

شواهدي وجود دارد که انگیزه پیشرفت با یادآوري و ادامه تکالیف ناقص در ارتباط است. اتکینسون ( 1952 ، به نقل از هرمنس 1970)

آزمون اندر یافت موضوع:

رایج ترین شیوه مورد استفاده در اندازه گیري اندازه پیشرفت، آزمون اندر یافت موضوع بوده است. این روش اندازه گیري تفاوت هاي فردي در انگیزش انسانی، بر اساس روش هاي روانشناختی تجربی و مبتنی بر بینش هاي روان کاوي بود. روان کاوان بر این باور بودند که انگیزش در زندگی تخیلی کودکان، انعکاس یافته و تعبیر و تفسیر تخیلات رویایی، روش اصلی براي آشکار ساختن انگیزش ها، تعارض هاي پنهان و آرزوهاي شخصبه شمار می آید

آزمون تارتان(شطرنج):

اگر چه آزمون هاي مناسب مقایسه پذیر با آزمون اندریافت موضوع شناخته نشده اند، اما اندازه گیري هاي دیگري براي انگیزه پیشرفت به وجود آمده اند

روش ترسیمی

کوشش دیگري براي اندازه گیري پیشرفت از سوي اندرسون (1958) صورت گرفت. اندرسون پی برد که پیش نویس ها و طراحی هاي اشخاصداراي انگیزه زیاد نسبت به افراد داراي انگیزه اندك متفاوت است. او بویژه ثباتی در سبک یافت که طراحی هاي فردي از فرد دیگر را مشخصمی کرد او چنین پنداشت که الگو هایی که روي کاغذ نقاشی شده و نگارشی از حرکت معنا دار آزاد است، می تواند داراي همبسته هاي همانندي در شخصیت باشد.

پرسشنامه های مداد و کاغذی، گزارش شخصی

رایج ترین آزمون انگیزه پیشرفت در این مقوله فهرست ارجحیت شخصی ادوارد است. این فهرست، 225 جفت عبارت را ارائه و ساخت هایی افزون بر نیاز به پیشرفت (مثلا خود مختاري، پیوستگی و پرخاشگري) را می سنجد.

پیشینه تحقیقات خارجی

کروک و همکاران (2007) در تحقیق خود از طریق مدل معادله ساختاری نشان داند که متغیرهای خوش، نشانه ها برون سازی و شخصیت ناب آور پیشرفت تحصیلی آینده و حال دانش آموزان را پیش بینی می کنند.